Ένας από τους συχνότερους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι αποφασίζουν να ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία είναι η βίωση άγχους στην καθημερινότητά τους. Παρότι το άγχος αποτελεί, ως έναν βαθμό, φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού απέναντι σε πραγματικές ή φανταστικές απειλές, η παρατεταμένη παρουσία του μπορεί να προκαλέσει έντονη δυσφορία και δυσλειτουργία. Αυτό, με τη σειρά του, επιδρά αρνητικά τόσο στην ψυχική όσο και στη σωματική υγεία. Έρευνες δείχνουν ότι το χρόνιο άγχος αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας το άτομο πιο ευάλωτο σε ασθένειες.
Τι είναι οι αγχώδεις διαταραχές;
Οι αγχώδεις διαταραχές είναι κάτι παραπάνω από απλές αντιδράσεις σε στρεσογόνες καταστάσεις. Χαρακτηρίζονται από έντονη ανησυχία, υπερδιέγερση και σωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, εφίδρωση, ναυτία, δύσπνοια και μυϊκή ένταση. Πρόκειται για τις συχνότερες ψυχικές διαταραχές παγκοσμίως, με τις γυναίκες να επηρεάζονται συχνότερα από τους άνδρες. Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται ήδη από την παιδική ή εφηβική ηλικία. Το κοινό στοιχείο των αγχωδών διαταραχών είναι η τάση των ατόμων να υπερεκτιμούν την πιθανότητα να συμβεί το γεγονός που φοβούνται και να μεγεθύνουν τις πιθανές συνέπειες. Παράλληλα, υποτιμούν τη δική τους ικανότητα να διαχειριστούν την κατάσταση, καθώς και τη δυνατότητα να λάβουν βοήθεια από άλλους.
Συχνές αγχώδεις διαταραχές
Μερικές από τις πιο κοινές αγχώδεις διαταραχές είναι οι εξής:
- Ειδικές φοβίες: Αφορούν έντονο άγχος που προκαλείται από συγκεκριμένα ερεθίσματα ή καταστάσεις (π.χ. ζώα, ύψη, αίμα, ενέσεις).
- Διαταραχή κοινωνικού άγχους: Εμφανίζεται κατά τη διάρκεια κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, όπου το άτομο νιώθει ότι παρατηρείται και αξιολογείται αρνητικά από τους άλλους.
- Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή: Το άτομο βιώνει επίμονη ανησυχία και άγχος για διάφορες καθημερινές δραστηριότητες, συνοδευόμενα από νευρικότητα, ευερεθιστότητα, μυϊκή ένταση και δυσκολία συγκέντρωσης.
- Διαταραχή πανικού: Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού, με σωματικά συμπτώματα όπως ενδεικτικά ταχυπαλμία, εφίδρωση, ζάλη και αίσθημα επικείμενου θανάτου.
- Αγοραφοβία: Τα άτομα βιώνουν έντονο άγχος σε καταστάσεις όπου η διαφυγή μπορεί να είναι δύσκολη ή τυχόν βοήθεια μη διαθέσιμη (π.χ. μέσα μαζικής μεταφοράς, πολυσύχναστα μέρη).
Θεραπεία αγχωδών διαταραχών
Τα καλά νέα είναι ότι οι αγχώδεις διαταραχές αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά και με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα μέσω ψυχοθεραπείας. Παρ’ όλα αυτά, μόνο το 25% των ατόμων που χρειάζονται θεραπεία λαμβάνουν βοήθεια. Οι κυριότεροι λόγοι είναι η έλλειψη ενημέρωσης ότι πρόκειται για θεραπεύσιμες καταστάσεις, οι περιορισμένες διαθέσιμες υπηρεσίες ψυχικής υγείας, το κοινωνικό στίγμα και η δυσκολία εύρεσης εξειδικευμένων επαγγελματιών.
Τεχνικές και εργαλεία διαχείρισης άγχους στην ψυχοθεραπεία
Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) αναγνωρίζεται διεθνώς ως η πλέον αποτελεσματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών και υποστηρίζεται από πολυάριθμες μελέτες. Μέσα από εξατομικευμένες παρεμβάσεις, η θεραπεία αυτή προσφέρει πρακτικά εργαλεία που βοηθούν το άτομο να διαχειριστεί το άγχος του και να ανακτήσει τον έλεγχο της ζωής του. Κάποια βασικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία και προσφέρουν ουσιαστική βελτίωση είναι τα παρακάτω.
- Ψυχοεκπαίδευση: Η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του άγχους αποτελεί το πρώτο βήμα της θεραπείας. Στην ψυχοεκπαίδευση εξηγείται ο μηχανισμός πίσω από το άγχος και το μοντέλο της κάθε αγχώδους διαταραχής. Αυτό βοηθά το άτομο να αποκτήσει μεγαλύτερη επίγνωση και αυτογνωσία και παράλληλα να ενημερωθεί για τις ενδεδειγμένες μεθόδους αντιμετώπισης του άγχους.
- Καταγραφές και αυτοπαρατήρηση: Στα αρχικά στάδια της θεραπείας, το άτομο ενθαρρύνεται να παρατηρεί και να καταγράφει τις στιγμές άγχους, αναγνωρίζοντας τα ερεθίσματα και τις σκέψεις που το προκαλούν. Μέσω την καταγραφών, αρχίζει να παρατηρεί πιο προσεκτικά το άγχος του, ενώ η αυτοπαρατήρηση συμβάλλει επίσης, στο σχεδιασμό της κατάλληλης για τον ίδιο θεραπευτικής πορείας.
- Σταδιακή έκθεση: Η σταδιακή έκθεση σε φοβικές ή αγχωτικές καταστάσεις είναι ένα βασικό βήμα της θεραπείας. Για παράδειγμα, κάποιος με κοινωνικό άγχος μπορεί να ξεκινήσει με μικρές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις πριν περάσει στις πιο απαιτητικές. Η συστηματική έκθεση γίνεται με προσεκτικό σχεδιασμό για κάθε θεραπευόμενο ώστε να αναπτύξει προοδευτικά μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να διαχειρίζεται το άγχος.
- Γνωσιακή αναδόμηση: Στόχος της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας, είναι η αναγνώριση των αυτόματων μη λειτουργικών σκέψεων που εμφανίζονται στο μυαλό και συχνά αυξάνουν το άγχος και στη συνέχεια, η τροποποίηση τους ώστε να είναι περισσότερο ρεαλιστικές και εποικοδομητικές.
- Ανάπτυξη δεξιοτήτων: Η εκπαίδευση και η εξάσκηση σε νέες δεξιότητες σε ένα ασφαλές μέρος όπως η ψυχοθεραπεία, είναι εξαιρετικά βοηθητική για όσους βιώνουν άγχος. Ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου, μπορούν να καλλιεργηθούν διάφορες δεξιότητες όπως διεκδικητικότητα, διαχείριση συγκρούσεων και αναβλητικότητας, καθώς και τεχνικές λήψης απόφασης και επίλυσης προβλημάτων.
- Τεχνικές χαλάρωσης: Εφαρμόζοντας τεχνικές χαλάρωσης, όπως η διαφραγματική αναπνοή, η προοδευτική μυοχαλάρωση και η καθοδηγούμενη χαλάρωση με τη βοήθεια της νοερής απεικόνισης, μαθαίνετε να χαλαρώνετε το σώμα και το μυαλό σας σε στιγμές έντονου άγχους.
Γιατί να επιλέξετε την ψυχοθεραπεία μαζί μας;
Διαθέτοντας εκπαίδευση και εμπειρία στη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, την πιο αποτελεσματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του άγχους, δίνουμε έμφαση σε πρακτικά εργαλεία που πραγματικά μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα να αντιμετωπίσουν το άγχος στην καθημερινότητα. Ταυτόχρονα, η εστίαση στις συγκεκριμένες ανάγκες του κάθε θεραπευόμενου μας βοηθά να παρέχουμε μια εξατομικευμένη προσέγγιση προσαρμόζοντας τις τεχνικές σε μεμονωμένα άτομα για βέλτιστα αποτελέσματα. Τέλος, η διαρκής επιμόρφωση στις πιο σύγχρονες μεθόδους μας επιτρέπει να υιοθετούμε μία πιο ολιστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του άγχους, ενσωματώνοντας στοιχεία από προσεγγίσεις όπως Γνωσιακή Θεραπεία εστιασμένη στην Ψυχική Ανάκαμψη (CT-R), θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης (ACT), Ενσυνειδητότητα (Mindfulness), κ.ά.
Κάντε το πρώτο βήμα!
Μην αφήνετε το περιττό άγχος να περιορίζει τη ζωή σας. Επικοινωνήστε μαζί μας σήμερα και ξεκινήστε μία νέα ζωή με ηρεμία, ισορροπία και νόημα!
Βιβλιογραφία
Breeze, C., Medvedev, O. N., Cervin, M., Sutton, A., Barcaccia, B., Couyoumdjian, A., Pallini, S., Billot, M., Chalmers, R., Iqbal, N., Reid, V., & Singh, N. N. (2023). Unique contributions of anxiety, stress and depression to immunity: A cross-cultural investigation. Journal of Affective Disorders Reports, 15, 100699. https://doi.org/10.1016/j.jadr.2023.100699
Levy, H. C., O’Bryan, E. M., & Tolin, D. F. (2021). A meta-analysis of relapse rates in cognitive-behavioral therapy for anxiety disorders. Journal of Anxiety Disorders, 81, 102407. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2021.102407
World Health Organization. (2023, September 27). Anxiety disorders. World Health Organization. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/anxiety-disorders
